Kampania – cel i założenia.

[stachan]

W ostatnim czasie zapewne z wielu z Was spotkało się z informacją w mediach o inicjatywie Rzecznika Praw Obywatelskich, która była skutkiem jego spotkań z przedstawicielami stowarzyszeń „Miasto Jest Nasze” oraz „Piesza Masa Krytyczna”, które odbyły się w ramach współpracy Rzecznika Praw Obywatelskich z organizacjami społecznymi. Na tych spotkaniach poruszony został problem niedostatecznej ochrony prawnej osób korzystających z przejść dla pieszych, która skutkuje znaczną liczbą ofiar śmiertelnych i poszkodowanych po stronie przechodniów. W piśmie autorstwa RPO kierowanym do Ministra Infrastruktury został zawarty postulat organizacji społecznych, który sprowadza się do wprowadzenia do Prawa o ruchu drogowym regulacji, dających pieszemu pierwszeństwo już w momencie, gdy ma zamiar wejść na przejście dla pieszych i zamiar ten sygnalizuje oczekiwaniem bezpośrednio przed przejściem, a także nakażą kierującemu pojazdem ustąpić pierwszeństwa pieszemu, również wtedy, gdy oczekuje na możliwość wejścia na przejście dla pieszych. Tego rodzaju rozwiązanie ma przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa pieszych przechodzących przez jezdnie, w miejscach do tego wyznaczonych. Kierowca zbliżający się do przejścia dla pieszych wiedząc, że pierwszeństwo przysługuje nie tylko osobie znajdującej się na przejściu, ale także pieszemu oczekującemu na przejście przez jezdnię, będzie musiał zachować jeszcze większą ostrożność i w większym stopniu zredukować prędkość pojazdu.
W dalszej części swojego pisma RPO wskazuje podobne rozwiązania funkcjonujące w Norwegii, Danii i Finlandii oraz w większości państw Europy Zachodniej – we Francji, Belgii, Holandii, Szwajcarii, Austrii, Niemczech. Jako dodatkowy argument RPO podnosi fakt, że we wspomnianych krajach liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w przeliczeniu na milion mieszkańców jest zdecydowanie niższa niż w Polsce.
Dodatkowo RPO sygnalizuje, że w polskim prawie istnieją przepisy, z których można wywodzić pierwszeństwo uczestników ruchu, którzy dopiero wchodzą na przejście (kierujący pojazdem zbliżający się do przejścia dla pieszych oznaczonego znakiem D-6 jest obowiązany zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszych znajdujących się na przejściu dla pieszych lub na nie wchodzących) – jako argument dla tej regulacji została wskazana glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2005 r., sygn. akt IV KK 244/05 (R. A. Stefański). Rzecznik jednocześnie podnosi, że unormowania zawarte w § 47 ust. 4 rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych pozostają w sprzeczności z art. 13 ust. 1 i art. 26 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym, w myśl których pierwszeństwo przed pojazdem ma tylko pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych.

Reasumując: działania dotyczące poprawy bezpieczeństwa pieszych należy uznać w każdej zdroworozsądkowej mierze za właściwe, jednak ogromnie dyskusyjny jest fakt ponownego sięgnięcia tylko do rozwiązań restrykcyjnych, a nie do prób ich połączenia z programami wpływającymi na zmianę światopoglądową uczestników ruchu. Andrzej Łukasik – prezes Polskiego Towarzystwa Kierowców nie ocenia pomysłu RPO pozytywnie. „Jeśli nauczymy pieszych, że mogą bez odpowiedzialności wchodzić na jezdnię, to będzie jeszcze gorzej. Być może kierowcy będą ostrożniejsi, ale gdybyśmy rozszerzyli taki przepis o to, że pieszy miałby sygnalizować zamiar wejścia na pasy, np. przez podniesienie ręki, to można byłoby przyjrzeć się takiej propozycji. Wyrobienie u pieszych nawyku, że mają pierwszeństwo w każdej sytuacji, to proszenie się o nieszczęście” – podkreśla Andrzej Łukasik.

Warto także zwrócić uwagę na dane statystyczne Komendy Głównej Policji, z których wynika, że liczba wypadków drogowych na przejściach dla pieszych malała od 2008 do 2010 roku, w 2011 roku liczba ta wzrosła o 105, a w 2012 w porównaniu z 2011 rokiem ponownie zmniejszyła się o 70, w 2013 roku wzrosła o 58 w porównaniu z 2012 rokiem, w 2014 roku liczba wypadków wzrosła w porównaniu z rokiem 2013 o 140. W 2015 roku, w porównaniu do roku ubiegłego nastąpił spadek wypadków o 32, zaś w 2016 roku liczba wzrosła. W roku 2017 roku zanotowano 3408 wypadków spowodowanych "nieustąpieniem pierwszeństwa pieszemu na przejściu", w ich wyniku zginęło 267 osób (dla porównania w wypadkach spowodowanych przez samych pieszych śmierć poniosło 425 osób). Jednak te dane należy oceniać także w kontekście przyrostu liczby samochodów i braku spójnego programu poprawy infrastruktury w przestrzeni ruchu przeznaczonej dla pieszych. W latach 2005 – 2014 liczba pojazdów silnikowych wzrosła o ponad 50%, natomiast w okresie 2012 – 2014 ilość wypadków, osób rannych i zabitych ogółem spadła – zatem argumentowanie konieczności zmian suchymi statystykami nie najszczęśliwszym pomysłem.

Klub MazdaSpeed dostrzega kluczową rolę działań prewencyjnych w zakresie zwiększenia poziomu bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego, a zwłaszcza osób pieszych i innych niechronionych uczestników ruchu. Niniejszym zapraszamy wszystkich chętnych do udziału w naszej kampanii edukacyjnej pod hasłem „Na przejściu nie ma lepszych!” – cały 2019 rok będziemy starali się czynnie wspierać społeczną świadomość zagrożeń, które mogą spotkać każdego pieszego i kierowcę. Naszym celem jest podniesienie świadomości zarówno dorosłych i dzieci, gdyż poprawę obecnego stanu bezpieczeństwa widzimy jako trudne, wielopokoleniowe wyzwanie w oparciu o zasadę win to win – każdy jest równy i nikt nie jest przegrany.

Oto szczegółowe założenia naszej kampanii:

Jak mogę wspierać kampanię?